Güneydoğu Rum Bölgesi’nde demet bozumuyla köylerde toplanan üzümlerden pekmez, cevizli sucuk ve pestil beğenmek için ön halkı hararetli faaliyet yürütüyor.
Diyarbakır’ın Çüngüş ilçesine mecbur Akbaşak köyünde vatandaşlar, kış aylarında bezdirmek için dağların yamaçlarında sıralanan yüzyıllık taş evlerin arazi damlarında cevizli sucuk ve bastık yapıyor.
İlçeye 40 kilometre uzaklıktaki yaklaşık 100 haneli köyde vatandaşlar, kışa tedbir amacıyla hummalı ayrımsız iş içerisinde.
Köylüler, yetiştirdikleri üzümlerden kurutmalık, cevizli sucuk ve bastık kabil kışlık ürünleri hazırlıyor.
Akbaşak köyünde, sıkışık sıralanan damlarda cevizli sucuklar ve pestiller çamaşır iplerine asılarak kurutuluyor.
Köylülerden İlhami Parıltı, AA muhabirine, iki cins üzümden cevizli sucuk yaptıklarını söyledi.
Parıltı, ağız ağıza örgensel malzemelerle yaptıkları üzüm bulamacından cevizli sucukların çokça lezzetli olduğunu belirterek, “Ürünleri önceki evimize, sonradan âdem dosta yapıyoruz, kalanı bile pazarda satıyoruz.” dedi.
Emekli olduktan sonraları köye yerleşen Cemil Kaya ise kışa hazırlığının eylül ayında başladığını ve sakil tıpkısı mesaiyle iki kamer sürdüğünü tabir etti. Kaya, şöyle konuştu:
“Sabah er üzümü topluyoruz, hayvanlarla köye taşıyoruz. Üzüm suyunu kazanda kaynatıyoruz. Sunma birkaç 3-4 saat kaynatıp kıvama geldikten sonra un katıp bulamaç yapıyoruz. Cevizleri ipe takıyoruz. Ondan sonra bulamaca batırıp asıyoruz ve kurumasını bekliyoruz. Bu proses tahminî 10 dönüş sürüyor.”
Halime Karatemur bile köyde işlerin ağırlık ve bayıltıcı olduğunu belirterek, yaptığı kışlık ürünleri kent dışında ruhlu çocuklarına gönderdiğini dile getirdi.
Batman
Batman’ın Gercüş ilçesinde üstelik rabıta bozumunun başlamasıyla toplanan üzümler, şet havuzlarında ezildikten sonradan kazanlarda saatlerce kaynatılarak pekmeze dönüştürülüyor.
Gercüş Ovası’nda yetiştirilen üzümlerden elde edilen pekmez, hem ailelerin nevale kaynağı oluyor hem de satışı yapılarak çiftçiye melfuf sağlık kazandırıyor.
Gercüş Ekincilik ve Orman İlçe Müdürü Kip Kaplan, ekim ayı bakımından ilçede üzüm hasadının başladığını söyledi.
Gercüş’le özdeşleşen mezrone çeşidi üzümün pekmez, pestil ve cevizli sucuk yapımında kullanıldığını belirten Kaplan, bir nice köyde ve mahallede pekmez yapımının başladığını dile getirdi.
İlçede 45 bin dönüm demet alanının bulunduğunu ve bu arazinin 30 bin dönümünde mezrone üzüm çeşidinin yetiştiğini kaydeden Kaplan, soylu erki getirisi olduğu amacıyla çiftçiler marifetiyle pekmez yapımı üzere yeğleme edildiğini söyledi.
Yüceler köyünden Eyüp Kısık de mezrone çeşidi üzümlerin olgunlaştığını ve bağlam bozumunun başladığını belirtti.
Hisar köyünden Davut Tuncer bile 20 yıldır rençperlik yaptığını ve 30 dönüm üzüm bağının olduğunu, akrabaları ile bağdan mezrone üzümünü topladıklarını ve üzümleri sıkarak pekmez yaptıklarını dile getirdi.
