Mezar taşlarından tarihin izini beklemek amacıyla köy köy geziyorlar

Manisa’nın Turgutlu ilçesindeki Şehir Müzesi’nde fariza yapan taze tarihçiler Hasan Eralaca ile Mustafa Altınbaş, Osmanlı dönemi mezar taşlarından evcil tarihin izini beklemek üzere başladıkları çalışmada 3 bine mail oyuntu taşını inceledi.

Manisa Büyüklük Bayar Üniversitesi Çağ Bölümü mezunu 29 yaşındaki Hasancan Eralaca ile halen benzeri üniversitede danışma tarihi öğrencisi 25 yaşındaki Mustafa Altınbaş, Turgutlu Belediyesine sınırlanmış Site Müzesi’ndeki görevlerinin birlikte 3 yıldır köy köy dolaşarak çarkıt oyuntu taşlarını arıyor.

Vatandaşların atalarından kalma oyuntu taşlarında yazılanları okuması üzere yardım istediği gailesiz tarihçiler, İzmir ve Manisa’da 120’ye mail köyde 3 bin civarında oyuntu taşını temizleyip fotoğrafladı, latin alfabesine çevirisini yaparak taşıt altına aldı.

Çalışmalarını bilimsel makale namına yayımlayan tarihçiler, Kemalpaşa Belediyesince yayımlanan “Kemalpaşa (Nif) Tarihi Oyuntu Taşları” kitabının hazırlanmasına birlikte katkı sağladı.

Hasancan Eralaca, AA muhabirine, İzmir’in Kemalpaşa ilçesinde zinde tıpkı ailenin talebi konusunda başladıkları hece taşı inceleme çalışmasının nazik ait gördüğünü söyledi.

Yaptıkları çalışmanın çevrede duyulmasıyla bağ ve talebin arttığını dile getiren Eralaca, şöyle konuştu:

“Bazı Bazı ailelerin talepleri üzerine ara sıra da bizim ailelere ulaşmamız aracılığıyla bu bilgileri onlarla paylaştık. Osmanlı arşivlerindeki verilerle oyuntu taşlarından çıkan verileri birleştirdiğimizde alelhusus bölgenin doğru ailelerinin, bir zaman Osmanlı’ya ayanlık sistemi dahilinde evet de oran memurluğu sistemi dahilinde bakım etmiş büyük ailelerin geçmişlerini açığa çıkardık. Bölgenin sosyal, siyasal, ekonomik durumu karşı bilgiler bile elde etmiş olduk.”

Oyuntu taşlarındaki süslemelerin ve abece stillerinin dönemlere bakarak ayrımlılık gösterdiğini, bazen mezar taşlarının dönemin yaşamına dair haddinden fazla eke bilgiler verdiğini anlatan Eralaca, yevmiye yaşantıya ait yeteri selen sunamayan Osmanlı belgelik belgelerini oyuntu taşlarından elde ettikleri verilerle harmanladıklarını aktardı.

Eralaca, yaptıkları çalışmaların duyulmasıyla dokuz canlı haddinden fazla kişinin kendilerine başvurarak, kitabe ve mezar taşlarının çevirisini istediğini dile getirerek, “Vatandaşların birlikte kip çokça çalım, yapı ve muhtarlıktan, bölgelerinde mevcut ve kaybolmaya yüz tutmuş Osmanlı mezarlarını araştırmamızı isteyenler oluyor. Vaktimiz ve çalışmalarımız elverdiğince bu talepleri olumlu karşılıyoruz.” ifadelerini kullandı.

“Bayat Boyu tamgası bulduk”

İncelemeleri sırasında Turgutlu yakınlarındaki bire bir köyde 24 Oğuz Boyu’ndan biri olan Günü Geçmiş Boyu’nun tamgası bulunan aynı hece taşı bulduklarını nâkil Ealaca, şunları kaydetti:

“Tamgalı oyuntu taşları bu bölgede çokça sık tanıdık ahcar değil. Zira Türkler alelhusus 13. yüzyıldan sonra iri oranda bağlanmış hece taşı geleneğine geçiş yaptıkları amacıyla ve bu bölge Türkler aracılığıyla 14. yüzyılın başlarında fethedildiğinden belde buralarda tamgalı mezar taşlarına çokça seyrek rastlanıyor. Bu oyuntu taşının Türklerin bu bölgeyi ilk fethettiği döneme ilişik olduğunu düşünüyorum.”

Hanek Tarihi Öğrencisi Mustafa Altınbaş ise mezar taşlarını fehmetmek amacıyla karye karye dolaştıklarını ve olumlu hoşgörüsüz dönüşler aldıklarını, bu konuyla ilişkin bir tezkere alıştırmak istediklerini söyledi.

Share: