Dünyaca ünlü turizm kenti Muğla’nın Marmaris ilçesinde geçtiğimiz hafta yaşanan ve 5 Iraklı turistin ölümü ile sonuçlanan ilçe sonrası gözler cip safarilere çevrildi. Turistik ilçenin rustik mahalleleri, misilsiz manzaralarını ve ören yerlerini açıklamak için yapılan cip safari turları mütenavip cümbüş ve sportif cümbüş namına geçiyor. Cip şoförleri, acente sahibi ve TÜRSAB BTK üyesi Şenay Tokmak turlar ve yaşanan kaymakamlık ile ilgili konuştular.

20 yıldır cip turu şoförlüğü eden, Marmaris’in yerlisi Mustafa Ebleh turlar ile ilgilendiren yaptığı açıklamada, “Trafiğe makul sıfır, otomobillerin intikal yolu olmayan yerlerde canlandırma yapıyoruz. Ufak tıpkı enstrüman açıyoruz. Ufak bir akarsu savaşı yapıyoruz. Ondan bilahare gene trafikten trafiğe geçiş yapıyoruz, orada herkesi oturtup, güven kemerlerini taktırıyoruz ve kurallara akıllıca bire bir şekilde sürecimize bitmeme ediyoruz” dedi.

“Emniyet kemerini takmayan yolcuyu defalarca uyarıyoruz, esasen çıkarırsa uzlaştırıcı sağa çekip bekliyoruz”

Cip şoförü Mustafa Denyo öz aracında tura çıkanların emniyet kemeri hassasiyetini anlatım ederek, “Benim aracımda üstelik ayağa kalkıyorlar, yolda giderken ben hemencecik akıllıca tıpkısı yerde sağa çekiyorum emniyet kemeri taktırıp, debi ediyoruz. Ayağa kalkarlarsa uzlaştırıcı yürütmüyorum, benzeri birçok kez böyle başıma geldi. Rehbere beni şikayetler ettiler, bu arkadaş bize bu şekilde davranıyor diyerek amma rehberleri üstelik bunları uyardı ve ‘şoförün yaptığı doğrudur. Siz ayağa kalkmamalısınız’ dedi. Bunu genelde Avrupalılar değil, kusur dilerim Ortadoğu’daki ihvan bunu yapıyor. Yani cipe bindiği antlaşma onların ülkesinde hakeza bu şekilde yapıyorlar burada birlikte cipe bu şekilde biniyorlar sanırım. Anca biliyorlar kuralları sanırım” şeklinde konuştu.

Ayran Budalası, geçtiğimiz çevrim yaşanan cip kazası ile ilgili, “Sabık günkü kaymakamlık yani Tanrı korusun gelişigüzel şoförün başına gelebilir. Ama o dolaşma yağmur yağdı, yerler kaygan. Tığ da ondan 10-15 dakika önce indik orada, ikinci vitesle indik. Sanırım yoldaş kontrolü kaybetmiş, evet vites değiştirmiş, evet büyük vitesle inik. Onu kül adına bilemiyorum ama bilirkişinin vermiş olduğu anlatım 8’birlikte 8 sürücü hatalı bulmuş” dedi.

Geçtiğimiz hafta yaşanan kazayı eden firmada etkin sürücü Gökhan Pektane ise, “Ego 13 yıllık şoförüm, mesleğim gereği tam araçları kullandım ve bu araçlara gerekli olan bütün belgelerimi birlikte aldım. Hatta müstakbel sürüş teknik dersleri da alarak kendimi geliştirdim. Tığ turlara çıkmadan aracımıza binen turistlere vukuf veriyoruz uyulması gereken kurallar üzerine. Nereye gideceğimiz, Ayağa kalkmamaları, emniyet kemerini takmaları üzerine sonsuz uyarıyoruz” dedi.

Talihsiz kazanın yaşandığı aktarılma o firmada işyar kendisine tura çıktığını belirten şoför Pektane, “Kaza fail araçla aramda bir açar vardı kazanın lacerem olduğunu görmedim, 10 saniye sonradan kaymakamlık yerine ulaştık tabiatıyla kim hepimiz üzere haddinden fazla ateş tıpkısı görüngü. O bölüm acul gitmiyorduk çünkü rampa fevk çıkıyorduk. Kazanın olduğu yerde filhakika rampanın bitip inişe geçtiği noktalardan birinde oldu. Güzergah süresince araçlar önümde olduğu için görebiliyordum. Araçtakiler aynı ayağa kalkıp aynı oturuyorlardı. Yüksek ihtimal ile taşıtçı arkadaş onları mucibince oturuyorlardı. Bizler aracımızda kemerlerini takmayanları, ayağa kalkanları uyarıyoruz. Fakat sürüş esnasında nezaret aynasından göre taharri ediyoruz, yeri geliyor sağa çekip esasen uyarıp kemerlerini taktırıp öyle devam ediyor. Daim nezaret aynasından bakıp taharri etmemiz türlü olmuyor. Gâh tatilciler arkamızı döner dönmez ayağa kalkıyor, yola mı bakalım bakma aynasından onları mı kontrol edelim çözemiyoruz. Ancak elimizden geldiğince uyarılarımızı yapmaya çalışıyoruz” şeklinde konuştu.

Marmaris’te faaliyet gösteren cip safari firmalarından birinin sahibi ve TÜRSAB Bölge Dubara Kurulu sportif faaliyetlerden sorumlusu unsur Şenay Tokmak, “33 yıldır cip safari turları yapıyorum. Cip turlarındaki amacımız gelen turistler şehrimizin doğasını görsün, yolda değişik animasyonlar yaşasın uyumlu aynı çevrim geçirsin ve turizme katkısı olsun. Ciplerimiz 1987 modelden başlıyor, 97 modele kadar. Çünkü sonrasında bu modellerde eskimemiş üretimler yapılmıyor. Maharet kontrollerimiz yılda tıpkısı kere yapılıyor. Tabii kim yıl ortamında araçlarımızın bakımlarını ihmal etmiyoruz, daima arazide olduğumuz üzere düzenlilik açısından kontroller uyumlu adına kendimiz tarafından birlikte yapılıyor. Trafiğe çıktığımız ahit dahi doküman ve gidiş geliş kontrollerimiz ve belgelerimiz manşet kuvvetleri aracılığıyla taharri ediliyor” dedi.

Tıpkısı günlük volta karşı bilgelik veren Tokmak, “Tuğra katılacak olan turistleri otellerinin önlerinden güvenli noktalardan alıyoruz. Bire Bir kavuşum yerimiz var. Orada uyulması gereken kuralları hem rehberleri, hem bile bizim kol liderimiz vasıtasıyla kişi dillerinde anlatıyoruz. Inanma kemerlerini takmaları, ayağa kalkmamaları, kollarını bacaklarını kurgu dışına çıkarmamaları, sigara içmemeleri üstüne uyarıları hem tur başında hem bile ıtlak noktalarında anlatıyoruz. Ancak arada sırada fotoğraf çektirmek amacıyla ayağa kalkanlar olabiliyor onları dahi birden uyarıp oturtuyoruz” şeklinde konuşarak, kurallara uyulduğu süreçte turların gayet sakıncasız olduğunu belirtti.

Yaşanan bahtsız ilçe ile ilişik, “Geçen günkü kaza tamamen inanın talihsizlik diyeyim. Ne gelgeç hangi dahi şoför. Oradaki arıza şöyle oluşuyor. Benim yorumum yazınki tempoyla yola bitmeme etmiş olması. Yani kurak bire bir havadaki 4 aydan beri belki tıpkısı şekilde gidip geliyor bunlar. O anda daha çok Marmaris’e de yaklaşmış tepeyi aşınca, yağmuru ve kayganlığı hissettiğinde tedarik alacak zamanı kalmamış bence ve maalesef ara bulucu kaydırmış” dedi.

Turistik sportif ameliyat kendisine geçen cip turlarının denetimleri üzerine konuşan Tokmak, “Demincek TÜRSAB adına bizim birliğimiz elbette bire bir meslek birliği. Kişi içimizde ara sıra kurallar var ama yaptırımı olan şeyler değil bunlar. Temel yaptırımlar Turizm Bakanlığının koyduğu yasalarla muayyen. Gündeme getirip Meclis’ten huruç yönetmelikler ve kanunlara göre. Şu anda iki kesim yasa var. Birisi 1618, birisi üstelik Turizm Heveslendirme Kanunu var sonradan sâdır. Bizim sportif ameliyat söz misali turizm motivasyon kanunu çerçevesinde yönetmeliği buna güvenerek sportif asamble toplanıyor Ilçebay başkanlığında. Kurulda bile değişik göz temsilcileri organ olaraktan orada bulunuyorlar. TÜRSAB birlikte onlardan birisi. Bu kurul bu araçların tura çıkabilir, ustalık evrakları var mı diyerek o dosya halinde bizden lüzumlu tığ sunarız. Bunun içine sürücüler de dahildir. Zaruri kontrolleri yaptıktan sonraları bu işletmeye bu cümbüş belgesi verilebilir kararı alındıktan sonraları Valilikten bize onaylanmış şekilde sportif neşelilik belgesi doğrulama edilir. Tığ o belgelerle hisse senedi yaparız” diye niteleyerek konuştu.

“Ehliyeti olan hep cip şoförü benzer mi”

“sürücü belgesi olan herkes cip şoförlüğü yapabilir mi” sorusuna, 33 yıldır cip turları düzenleyen ve şoförlere eğitimler veren Tokmak, “Benim fikrime bakarak yapamaz. Şu açıdan yasal olarak yapabilir. Standart aynı güdücü belgesine eş hayat bu aracı dahi sürebilir. Ticari kayıtlı olduğu amacıyla araçlar ekstradan SRC ve psikoteknik belgesi isteniyor. Fakat bu arabaları güvenli beklemek amacıyla bu belgelere sahip olmak yeterli değil. Ego düşünüyorum ki bunun için ayrı bire bir kurs ya üstelik eksantrik ayrımsız şeyi ne olabiliyorsa düzenlenip bu araçları kullanacak kişiler bu eğitimi alarak ego yer araçlarını kullanabilmek için verilecek bazı uygulamalı evet de teorik kurslardan sonradan sınava tabi tutulup onlara birlikte aynı şehadetname doküman verilmesi elan dosdoğru olur” diye karşılık verdi.

“Turizme ulama sağlayalım diyerek çalışıyoruz”

Şenay Tokmak, “İnanın yurt turizmi için pir aynı şey bizim yaptığımız aktivite. Fakat böyle işin 1 hayat dahi 5 dirilik dahi 10 can dahi olsa ölümle sonuçlanması tek antlaşma bol değil. Bunların olmaması üzere yani beceri açıdan belki bu araçların dolaşma ara bulucu namına hazırlanması üzere daha yıpranmamış vesait yapılabilir, hakeza üretilen açkı namevcut artık. Onun adına eksantrik araçların devir uzlaştırıcı olaraktan kayıt tescili yapılabilmesi için eskimemiş düzenlemeler yapılabilir” ifadelerini kullandı. – MUĞLA