Seddülbahir Kalesi, Cumhuriyet’in 100’üncü yılında ziyarete açılacak

Seddülbahir Kalesi, 18 Mart 2023’te ziyarete açılacak

ÇANAKKALE Çanakkale Boğazı’nı tevdi etmek isteyen sözleşme devletlerin 3 Kasım 1914’te ilk bombaladığı kayran olan Tarihi Gelibolu Yarımadası’ndaki ilk şehitlerin verildiği Seddülbahir Kalesi’nde 1 asır sonradan ayağa koymak üzere başlatılan restorasyon ve kasaba düzenlemesi çalışmalarında sona gelindi. Seddülbahir Kalesi’nin Cumhuriyet’in 100’üncü yılında Çanakkale Deniz Zaferi’nin kutlanacağı 18 Mart 2023 tarihinde ziyarete açılması planlanıyor.

Tarihin sunma kanlı savaşları beyninde vadi alan ve Mehmetçiğin kahramanlığı sebebiyle ‘Çanakkale Geçilmez’ destanının yazıldığı Çanakkale Savaşları’nda, Gelibolu Yarımadası’ndaki Seddülbahir Kalesi, boğazın güvenliğinde çokça koca azamet oynadı. 107 sene önceki ‘yedi düvel’e cebin Mehmetçik ile beraber alın koyan kale, huruç eden top atışlarıyla gazi oldu. IV. Mehmet’in Hadice Turhan Odalık marifetiyle yaptırılan Kermen 17. Çağ kalesidir. Çanakkale Boğazı’nı saklamak talip kesim devletlerinin gemilerinden atılmış tümden mermileri ile büyük hasar düzlük Tarihi Gelibolu Yarımadası’ndaki Seddülbahir Kalesi, aradan geçen tıpkı yüzyıllık zaman diliminde huy şartları dolayısıyla uymazlık gördü. Haşat haldeki kaleyi ayağa kaldırıp, münhal çekicilik müzesi haline tebliğ etmek üzere Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Kayran Başkanlığı’nca 2015 yılında başlatılan yenileme ve yer düzenlemesi çalışmalarında ise sona gelindi. Çalışmalarda restorasyonun yüzdelik 99’luk bölümü tamamlandı. İstanbul Teknik Üniversitesi ve Çalıştırıcı Üniversitesinin tedrisat üyelerinin katıldığı Bilimsel Danışma Kurulu yapılan restorasyon uygulamaları esnasına yapılan arkeolojik kazılarda ayrımlı niteliklerde almak için çoğunluğu askeri çarpışma malzemesi olan 45 bin 477 eserin envanter çalışmaları bitmeme ediyor.

Seddülbahir Kalesi Müzesi tamamlandığında, ziyaretçiler kalenin 17. yüzyıldan bugüne büyüklüğünde ki tarihi karşı bilgilendirilecek. Çanakkale Savaşları’nın geçmiş şehitlerinin meydan aldığı kabristanı ülfet yazar, 1915 Çanakkale Savaşları’nın bu kalede yaşanan kısımlarını, o dönemin savaş malzemelerini, belgelerini inceleyebilecek. Müze uygulamaları, gösterme tertip, ekleme yapılar, elektromekanik, tenvir, ast bina ve peyzaj işlerinin sonunda engelsiz çekicilik müzesine dönüşecek olacak Seddülbahir Kalesi’nin Cumhuriyet’in 100’üncü yılında Çanakkale Deniz Zaferi’nin kutlanacağı 18 Mart 2023 tarihinde ziyarete açılması planlanıyor.

Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Düzlük Başkanı İsmail Kaşdemir, Seddülbahir Kalesinin restorasyonunda bundan sonra sona yaklaşıldığını söyledi. Haddinden Fazla ayrıntılı ve özel bire bir say ile yapılan yenileme çalışmasının 18 Mart 2023’te münteha olacağını ve Cumhuriyet’in 100’üncü Yıldönümünde Seddülbahir Kalesi gibi haddinden fazla mehabetli ve manidar aynı kaleyi restore yazar, içini de müze şeklinde düzenleyerek, hizmeti açmış olacaklarını tamlayan Tarihi Düz Başkanı İsmail Kaşdemir, şunları söyledi:

“Tarihi Alan Başkanlığı adına, Tarihi Alandaki bütün atalarımızdan bırakıt artmış yapıları aslına makul aynı şekilde restore edip, ziyarete zahir arkaç getiriyoruz. Özellikle kaleleri restore ettik kim, bunların bütünü Gazi mekanlardır, tarihi değeri çok erdemli mekanlardır, ecdadımızdan bize miras kalmış Çanakkale Savaşı’nın görmüş Gazi ergin ve Çanakkale Boğazı’nın de muhafızlığını yapmış yapılardır, kalelerdir. Bağımlı bu kaleler hem savaş sırasında hem savaştan ahir zamana ve coğrafi koşullara bağlı adına yıpranmışlardı. Tarihi Alan Başkanlığı olarak bu Seddülbahir Kalesi’nde bire bir yenileme süreci başlattık ve bu sürecin birlikte imdi sonuna geldik. Seddülbahir Kalesi restorasyonu âdeta balaban ayrımsız restorasyon, balaban aynı çalışma, kermen iri tıpkı düzlük kaplıyor ve bittiği zamanda inşallah Çanakkale Boğazı’nın girişinde çokça tarihi tıpkı yapı ayağa kalkmış, hem gelen ziyaretçiyi, hem bile Çanakkale Boğazı’na giren gemileri selamlamış olacak. Seddülbahir Kalesi’nin şöyle tıpkı özelliği daha var. Tabiatıyla kim tıpkısı savunma yapısıdır. Ancak benzeri avrat hanımefendi aracılığıyla yaptırılmıştır. 4’üncü Mehmet’in annesi Hatice Turhan Sultan yoluyla vakfedilen, yaptırılan bu yapı Türk kadınının büyüklük savunmasına vermiş olduğu katkının örneklerden ayrımsız tanesidir. Bu yönüyle da çokça anlamlıdır. Tığ de bu konuyu kale içerisindeki müzenin gösterme ve tanziminde işleyeceğiz. Çünkü kadınlarımızın bile ülkesi savunmasına kuşkusuz yardım yaptığının benzeri örneği adına gelen hep ziyaretçiye bunu aktarmış olacağız. Seddülbahir Kalesini inşallah 18 Mart 2023’te açacağız. Balaban bir etkinlikle, nazik tıpkısı katılımla, ki inşallah Sayın Cumhurbaşkanımızın dahi şahsen teşrifiyle bu kaleyi açmış oluruz. ve tarihi kayran imdi bütün mekanlar ile benzeri vazıh hava müzesi haline gelmiş olur. Seddülbahir Kalesi özel bir yenileme sürecinden geçti. Haddinden Fazla hususi bir himmet oldu. Adeta arada bir iğneyle kuyu kazdık. ve tıpkısı taşın namına konması amacıyla vukuf kurulumuz, müşavere kurulumuz defaatle güruh yaptı. Gerçekten hem devlet ortamında hem mevki dışındaki bu işi bilenler vasıtasıyla haddinden fazla dahi ölçüm edilen ayrımsız yenileme süreci geçirdik. Seddülbahir Kalesi Tarihi Alanda haddinden fazla emsalsiz, hususi, benzersiz benzeri çatı kendisine gelen ziyaretçiyi selamlamış olacak. Gelen ziyaretçilerimizde Çanakkale Savaşı’nın izlerini orada görmüş olacak Seddülbahir Kalesi amiyane hem uğraş öncesi, hem Çanakkale Savaşı sırasında ve şimdide siftinlik tıpkı abide kadar orada yükselmiş olacak. Biz bilcümle herkesi Çanakkale’deki bu tarihi mekanlara davet ediyoruz. Bu tarihi mekanların içerisindeki Çanakkale Ruhu’nu teneffüs etmeye, Çanakkale fedakarlığını daha mebzul anlamaya nida ediyoruz. Çünkü küçük Çanakkale Türk Milleti’nin telaki noktası ve Türk Milleti’nin kalbi. Dolayısıyla Çanakkale kuma paydasında herkesle duyulmak istiyoruz” dedi.

SEDDÜLBAHİR KALESİ

Çanakkale’nin Eceabat ilçesine sınırlı Seddülbahir Köyü’nde düz kayran, 1. adım kazı bilimsel-askeri-savaş tarihi-kentsel sit alanında bulunan Seddülbahir Kalesi, Gelibolu Yarımadası’nın en güney ucunda bulunmaktadır. Kale, Tarihi Düz içinde vadi almakta olup Boğaz’a girişte Ertuğrul (Cape Helles) ve Ölü Koyları beyninde mütezayit kibir üzerindedir. Seddül-bahr yani ‘denizin seddi’ anlamına mevrut tahminî 22 bin metrekarelik alanda konumlanmış kalenin Venedik saldırılarına cebin 17’nci yüzyılda, Osmanlı tarihinde banisi (yaptıranı) eş olan evvel askeri bina olma özelliği taşıması bakımından koca olup, Hatice Turhan Melik (IV.Mehmed’in annesi) eliyle 17. Yüzyılda inşasına başlanmıştır. Kermen, topografik durumu nedeniyle asimetrik düzensiz benzeri traksiyon özelliğine sahiptir. Kalenin dört köşesinde birer, yıldız mağrip köşesinde bile bir olmak üzere 5 burcu vardır. Bu burçlar birbirlerine talih duvarlarıyla bağlanmıştır. Kalede cenup doğudan yıldız batıya 3 aşamalı sur ile hisar giz oluşur.