Uzmanlardan acı bal uyarısı
KTÜ Ivedi Tababet Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Abdulkadir Ruz:
“Felah bulacağım diye niteleyerek sağlığınızdan olmayın”
“Orman Gülü türü çiçeklerle beslenen arıların ürettiği ballarda ‘Grayanotoksin’ dediğimiz toksin oluyor ve bu toksin insanları zehirleyebiliyor”
TRABZON – Orman Gülü ailesinden Komar çiçeği ve Sarıağı çiçeği türü çiçeklerle beslenen arıların ürettiği ballarda ‘Grayanotoksin’ denilen toksin bulunduğu ve bu toksinin insanları zehirleyebildiği belirtildi.
Karadeniz Beceri Üniversitesi Haber Fakültesi ve Türkiye Halis Yetiştiricileri Form Birliği teşrikimesai ile planlı “Orman Gülü Çalıştayı” geçtiğimiz günlerde KTÜ Uygulayım Bilimi Transfer Merkezi Güruh Salonunda yapıldı. Çalıştayda, orman gülü balı ve deli balın sosyo-hesaplı, apiterapötik ve karakterizasyonu ile ilgilendiren konular ilk defa ele alınıp tartışılırken gündeme, alınan orman gülü bitkisi ve balı ile ilişkin tartışılan konular ve öneriler doğrultusunda hazırlanan ortak tabir katılımcılarla okundu.
Raporda dünyada orman gülü türlerinden üç türünün Karadeniz Bölgesinde gösterişli olarak bulunduğu belirtilerek Mayıs-Haziran aylarında açan Komar çiçeği ve Sifin çiçeğinden sönümsüz arıların ürettiği balların kimi vakit toksik özellikler taşıdığı, toksik özelliğe cemaat orman gülü ballarının deli bal olarak adlandırıldığı kaydedildi. Düzgüsüz Balın üretim potansiyelinin yüzde 95 oranda Türkiye’bile Karadeniz Bölgesinde bulunduğu ve literatürdeki zehirlenme vakalarının çoğunun bu nahiye ballarından kaynaklandığı belirtildi.
Raporda, mevcut durumda deli bal namına anlatım edilen orman gülü balının ‘Grayanotoksin’ içeriği dolayısıyla azık kendisine piyasaya arzının yasak olduğu hatırlatılarak ne balın orman gülü balı, ne balın acı bal olduğu hususunun tespiti için çiçek tozu analizleri ile baldaki toksinlerin belirleme edilmesi gerektiği kaydedildi.
“Karadeniz Bölgesi’nde bal zehirlenme vakalarına sıkça rastlanılıyor”
Konuyla ait açıklamalarda mevcut Karadeniz Beceri Üniversitesi Farabi Hastanesi Tıp Fakültesi Başhekim Yardımcısı, Ivedili Tababet Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Abdulkadir Gün, Karadeniz Bölgesinde bal zehirlenme vakalarına sık sık rastlanıldığına ilgi çekerek “Komar çiçekleriyle sönümsüz arılar komar çiçeklerde üretilen ballarda Grayanotoksin dediğimiz toksin oluyor ve bu toksin insanları zehirleyebiliyor” dedi.
Karadeniz bölgesinin bal üretimi bakımından zengin olduğunu hatırlatan Gündüz, “Karadeniz Bölgesi bal üstüne ensesi kalın, Türkiye’birlikte ve dünyada aşina bal çeşitlerimiz var. Bunların arasında kestane balı, orman gülü balı üstelik var. Karadeniz’bile balların genellikle tamamında benzeri koku güzelliği var ve bu balı yemeye başladıktan bilahare insanlar diğer ballara takatli rabıt göstermezler. bu haysiyetle Karadeniz bölgesinin ballarının kazançlı değeri çok yüksektir. Bunlar içerisinde Anzer balının Karadeniz balları içre özel tıpkı yeri var. Üretildiği bölgenin plato veya mezire denilen bölgelerin nebat çeşitliliği, endemik bitkileri haddinden fazla aşkın. O nedenle Anzer balının kendine özgü nebati ve besin değeri var. Onun için hem bellik değeri efdal hem onma kendisine bile çok çok değerlendirilen aynı bal çeşidi. Anzer balı Karadeniz ballarından biraz daha ayrımlı” diye niteleyerek konuştu.
Bölgede zehirlenmelerin genelde baldan kaynaklandığına özen calip Zaman, “Karadeniz Bölgesinin denize nazır yamaçlarında Komar çiçekleri vardır. Kâh yerlerde haddinden fazla vardır gâh yerlerde az vardır. Komar çiçekleriyle sönümsüz arıların üretmiş olduğu ballarda Grayanotoksin dediğimiz toksin bulunuyor ve bu toksin insanları zehirleyebiliyor. Bu zehirlenmeler bölgede sunu aşkın karşılaştığımız zehirlenme çeşitlerindendir. Baldan zehirlenen kişileri genellikle hastanelere getirmezler. İnsanlar öz imkanlarıyla geçiştirmeye meşgul. Gerilim, nabız haddinden fazla dağ düştüğü ant hastaneye dirimsel ağıl geliyor hastalarımız. Tedavi imkanlarımız var. Haddinden Fazla bulunmaz yerine kalbi çok çok yavaşlayan eğleşme noktasına gelmiş kalp pili taktığımız hastalar de olmuştur. Yurdun ayrı ayrı yerlerinde Karadeniz balı yedikten sonra son ettiği bildirilen vakalar var” şeklinde konuştu.
“Bal alırken üreticiden hikmet almak çokça makro”
Bal alırken üreticiden alınacak bilginin haddinden fazla yüce olduğunu kaydeden Gündüz, “Balın ağılama ihtimali değişik nedenlere ilişkin olabiliyor. Orman gülleri, zifin çiçekleri, komar çiçeklerinin haddinden fazla okkalı olduğu bölgeye petek yakınsa o petekteki balın ağılama ihtimali yüksektir. Bu çiçekler Mayıs ve Haziran aylarında araç. Şayet o aylar kurak geçtiyse arılar o çiçeklerden çokça çok bal üretir ve o balların ağılama ihtimali yüksektir. Karadeniz ballarının neredeyse tamamında bir iki evet birlikte haddinden fazla ‘Grayanotoksin’ dediğimiz zehirden dokuncasız bir hacim vardır. Özen etmemiz müstelzim Komar ve Sifin çiçeklerinin bunaltıcı olduğu bölgede üretilen ballardan tüketirken yetiştirici ile temasa geçip bu balın peteğinin çiçeklere yakın mı ırak mı olduğunu çözüp ona bakarak tüketmek. Eğer komar çiçeklerinin korkulu olduğu bölgeye mümasil petekte üretildiyse benzeri öz kaşığı tüketim de kişiyi bayıltacak büyüklüğünde tansiyonu düşürebilir” ifadelerini kullandı.
“Bölgede binlerce yıldır felah için tüketilir”
Prof. Dr. Abdulkadir Gündüz, balın binlerce yıldır onma kaynağı adına tüketildiğini hatırlatarak açıklamaları şöyle sürdürdü:
“Bu bölgede binlerce yıldır şifa amacıyla tüketilir. ağrı kesici namına, çöz düzenleyicisi olarak, gerilim düşürücüsü kendisine nabzı düşürücü adına antrparantez cıvıltı, cinsî gücü artırıcı namına tüketilir. Bizim bu konularda yaptığımız uluslararası çalışmalar var. Dünyadaki saygın dergilerde birçok çalışmamız yayınlandı. Sıkıntılı dışında deli bal konusundaki bilgilendirmeler yapılırken ya da müracaat gösterilirken bizim üniversitemiz, bölümümüz marifetiyle üretilen çalışmalar üstünde duruluyor. Binlerce yıldır onma gayeli tüketilen bu balın iflah etkilerinin neler olduğunu cümle anlamamız için ve bunu insanların dimdik benzeri şekilde, seçkin risk yaşamadan tüketmesi amacıyla elan fazla mesai yapmamız gerekiyor. Bu bölgede binlerce yıldır hem üretilip hem dahi tüketilen komar balını benzeri standarda oturtmamız gerekiyor ki insanlarımız hırs yaşamasın ve tıpkı zamanda iflah bulsunlar. Bu konuda çalışmalarımız devam ediyor. acı bal konusunda ateş etkisi ve onma etkisi konusunda yaptığımız çalışmalarımız var.”
Seçme sene yüzlerce kişi düzgüsüz baldan esenlik sorunu yaşıyor
Her sene, deli bal yiyici yüzlerce kişinin arızi esenlik sorunları yaşadığına ilgi çekici Zaman, “Seçme yıl yüzlerce emanet acı bal yediği ant bal hacim. Eğreti olarak gözü kararır, baygınlık geçirir. Bu kişiye tuzlu katık verilir, benzeri süre dinlendirilir ve düzelir. Bölge insanı bunu agâh. Geçtiğimiz aylarda Düzce’dahi ayrımsız ayı zehirlenmişti. Orada ayının durumunu gören insanlar bunu anladı ‘bal tuttu’ dedi. Zira bu tipiktir, görüntüsü birlikte tipiktir. Daha ızdırap, etraflı müddet zehirlenme belirtileri devam ederse aceleci benzeri şekilde keyif sistemini harekete geçirerek hastaların bir zaman önceki hastaneye ulaştırılması gerekir. Hastanelerimizde ivedi servislerde bizim yaptığımız icraat tedavi yöntemleri zaten biliniyor. Uluslararası dergilerde kayran kayran bu yöntemlerle beraber hastalara otama uygulanıyor. Zehirli balın ne bölgelerden geldiği ve bu zehirli balın kaynağı konusunda yaptığımız tıpkısı iş var. Baldaki zehri ölçme yöntemi üzere nişancı çalışmamız var. Bunları çözersek ve eş çalışmalarla bu sorunun hem ticari boyutu hem esenlik boyutu konularında muhteşem ilerlemeler sağlayacağız” bilgisini paylaştı.
