CHP Genel Başbuğ Yardımcısı Iye Ağbaba, Kahramanmaraşlı depremlerin büyük yıkıma hastalık olduğu Malatya’de kayısının çöküntü altında kaldığını belirterek, “Malatya’üstelik, CHP’li belediyelerin gelişim birliğiyle çökme altındaki kayısıların alımına bugün itibariyle başlıyoruz. Çökme altında her çiftçimizden bire bir titrem sarıerik alacağız. Kayısısı kriz altında olan çiftçimizin tek olmazsa yarasına çıkar yol doğmak üzere, seçkin eve 110 bin teklik girmesi için böyle bir kampanya yapıyoruz” dedi.

CHP Malatya Mebus Veli Ağbaba, zaman Malatya’birlikte yaptığı açıklamada, sarıerik üreticisi depremzedelerin yaşadığı sorunlara dikkat çekti. Kayısının Malatya üzere dirimlik önem taşıdığını tamlayan Ağbaba, şunları söyledi:

“ÇADIR PROBLEMİ MAATTEESSÜF HALA ÇÖZÜLEBİLMİŞ DEĞİL”

“Malatya merkezinin az daha yüzde 60’ı yıkılmış durumda. Depremle gelişigüzel Doğanşehir, Akçadağ, bir nice bölgesi yıkılmış durumda. Malatya’dan çok kafile var. Malatya depremden çokça hasar görmüş durumda, maltalık eğlenme noktasına mevrut durumda.

Bugün depremin 25’inci günündeyiz. Gittiğimiz değme yerde bibi oba talepleri haddinden fazla gösterişli şekilde gelmeye bitmeme ediyor. Çerge problemi maalesef bibi çözülebilmiş değil. Kızılay’ın bu konuda sınıfta kaldığını görebiliyoruz. Maalesef kişi yurttaşını görmezden gelen, kişi yurttaşının mağduriyetini görmezden mevrut bir anlayışla cebin karşıyayız. Kızılay, İdlib’e 200 binin üstünde oba kuruyor, biriket familya yapabiliyor, Somali’ye çerge kurabiliyor, hatta Mogadişu’birlikte kentsel inkılap çalışmalarına başlıyor amma maalesef zat fakirine fukarasına soğukta verebilecek çadırı gerçekleştirme etmekte zorlanan tıpkısı Kızılay’la alın karşıyayız.

Malatya’da Kızılay’ın ayrımsız konteyner üretim merkezi var. Kısaca 130’un üstünde insan çalışmasına rağmen burada günlük maalesef 20 taşımalık üretiliyor. Şu anda bizim barınma problemimiz var, otağ problemimiz var, konteyner problemimiz var. Antrparantez havalar ısınmaya başladı, 25 günden beri duş alamayan insanlarımız var. Tıpkısı hıfzıssıhha problemiyle da karşı karşıyayız. Halen tuvalet problemi bitmeme ediyor, haddinden fazla sayıda tuvalet talebi var.

“KAYISI, ÇÖKME ALTINDA BEKLİYOR”

Sarıerik, Malatya’yla simgeleşmiş bire bir ürünümüz. Kayısı emreylemek Malatya etmek, Malatya almak kayısı almak. Deprem Malatya’yı etkiledi ama çiftçimizi bile etkiledi. Sarıerik, enkaz altında bekliyor. Yer Mahsulleri Ofisi, geçtiğimiz yıl ‘Sarıerik alacağız’ dedi, almadı. Depremde hep Türkiye ayağa kalkmış, hassaten dar dışı ayağa kalkmış yardıma koşuyor. Depremi duymayan, çiftçiyi duymayan bir tane bire bir gelgel var, o bile Yer Mahsulleri Ofisi. Buradan gene davet yapıyorum: Lan Arazi Mahsulleri Ofisi; zaman, incitici günümüz. Eğer sen, zaman sarıerik almayacaksan ne antlaşma alacaksın? Eğer almayacaksan o Arazi Mahsulleri Ofisi kapatılsın.

“CHP’Lİ BELEDİYELERİN İŞ BİRLİĞİYLE KRIZ ALTINDAKİ KAYISILARIN ALIMINA BUGÜN BAŞLIYORUZ”

Malatya’bile, CHP’li belediyelerin aksiyon birliğiyle kriz altındaki kayısıların alımına zaman itibariyle başlıyoruz. Gerileme altında temas çiftçimizden tıpkısı titrem sarıerik alacağız. Çiftçinin eline güzeşte kıymet birlikte ton başı 110 bin TL olacak. Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanlığı’mızın görevlendirmesiyle Sertaç Sağdıç ismindeki arkadaşımız memur. Malatyalılara davet yapıyorum; çiftçilerimiz Sertaç Beyi arayacak, Sertaç Mir gidecek, enkazın başından fellah başı aynı titrem kayısı matlup. Bunu da Türkiye’nin muhtelif belediyelerine göndereceğiz.

Kayısısı çökme altında olan çiftçimize hiç olmazsa yarasına merhem atılmak için, seçme eve 110 bin teklik girmesi amacıyla böyle bire bir kampanya yapıyoruz. İş adamlarına, STK’lara birlikte çağrı fora etmek istiyorum. Malatyalı fellah için kayısı eylemek, avlu söylemek. Kayısı almak, savsaklamak eylemek, su buyurmak. İş adamları bile STK’lar bile kayısı alırsa sevinirim.

“KAYISI, BİZİM İÇİN DEĞME ŞEYDEN ÖTE BİR YAPIT ANLAMINA GELMEKTEDİR”

TÜİK verilerine göre, 2020 yılında Malatya’daki hep ihracat 288 milyon 864 bin dolar, hemen kayısının ihracatı 266 milyon dolar. İhracatımızın yüzde 92’sini kayısı karşılamakta. 2021 bütün ihracatı 405 milyon 221 dolar, kayısı ihracatımız ise 347 milyon 905 bin dolar. 2022’dahi toplanmış 449 milyon dolar ihracatı var, kayısının ise 302 milyon dolar. Yani sarıerik, bizim amacıyla seçkin şeyden öte ayrımsız im anlamına gelmektedir.

Her şeye rağmen çiftçimiz, üretime aylamak üzere mümasil zamanda derman ve süt parasına gerekseme duyacak. Maalesef evleri çökme altında kalan, ürünleri çöküntü altında mütezayit insanlarımızın birlikte dünyalık olmadığı amacıyla matbua desteğine, deva desteğine, motorin desteğine ihtiyacı var. 2022 verilerine bakarak, gübrenin fiyatı yüzdelik 102, zirai ilacın fiyatı yüzdelik 97, mazotun yüzde 115 artmış durumda. O nedenle Tarım Bakanlığı’nın, çiftçimize meccanen destek vermesi gerekiyor. Çöküntü altında kalan, depremden kötülük gören çiftçimizin bile tekmil borçlarının silinmesini istek ediyoruz. Nema erteleyerek, takanak erteleyerek buna umar olamazsınız.

“İKTİDAR, KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNİN ADALET EDİŞ ŞARTLARINI SARSINTI BÖLGESİNDE KALDIRMALIDIR”

Beribenzer ve itidalli ölçekli esnafımız hem esnaf sanatkarlar odasına mukayyet esnafımız hem de ticaret odasına mukayyet esnafımız var. Bunlarında borçlarının ertelenmesi imkânsız. Eğer Malatya yaşasın diyorsak, eğer Malatya’dan kafile olmasın diyorsak çiftçinin olduğu kadar esnafımızın ve tecim odasına sınırlanmış, depremden hasar gören, dükkanları yıkılan, evleri yıkılan esnafımızın birlikte borçları ağız ağıza silinmelidir. Bankalara olan kredi borçları ağız ağıza silinmelidir. Zira esnafın bunu ödeyecek gücü yok, dükkanı başına yıkılmış, evi başına yıkılmış. Bu konuda hem hususi bankalardan hem cesamet bankalarından hem de kooperatiflerden ricamız, esnafın borcunun tamamının silinmelidir.

Mutlaka çalışanlara bindi verilmeli. İşçilerimizin, bu süreçte bodur düzentileme ödeneğinden hiçbir şarta vabeste kalmadan yararlanmasını öneriyoruz. İktidar, bodur çalışma ödeneğinin istihkak şartlarını yer sarsintisi bölgesinde kaldırmalıdır. Deprem dolayısıyla iyi niyet ve ahlak kurallarının bu süreçte işten tarh yasağı kapsamına alınmasını önerdik, maalesef iktidar bu çağrımıza kulak tıkadı. Antrparantez işten ayrılıp tazminatını alarak başka illere gitmek talip işçilerimizin tazminatını işveren ödemeli, amma işverene da şevket bindi vermelidir.

“DEPREMDE HAYATINI KAYBEDENLERİN TÜRE SAHİPLERİNE, PRİM ÖDEME VE ÇALIŞMA SÜRESİ ŞARTI ARANMAKSIZIN AHIRET YOLCULUĞU AYLIĞI KESINLIKLE BAĞLANMALIDIR”

Depremde hayatını kaybedenlerin türe sahiplerine, prim ifa ve mesai süresi şartı aranmaksızın ölüm aylığı katiyetle bağlanmalıdır. Hareket nedeniyle hareket gücünün yüzdelik 60’ını kaybeden çalışanlarımız, iş yılı, prim ifa süresi olmadan malulen emekliliğe ayrılmalıdır. Yer Sarsıntısı zımnında aksiyon sözleşmesini tek yanlı sonlandırmak talip işçilerimizin seçme türlü hakkı, işverene destek vererek fehamet aracılığıyla karşılanmalıdır.

“HAREKET BÖLGESİNDE ÇALIŞAN AMME PERSONELİNE EN AZ İKİ MAHIYE VERİLMELİDİR”

Yer Sarsıntısı bölgesi olması zımnında Malatya ve sair illerde memurin, çalışanlar, etibba, öğretmenler, hak namına nasıp istemekte. Hareket bölgesinde etkin amme personeline en az iki aylik verilmelidir. Depremde yaralar sarılıncaya kadar bu insanların bu topraktan kopmaması üzere doktorumuzdan polisimize, hemşiremizden öğretmenimize kadar bu insanlara iki maaş verilmelidir. Özellikle esenlik çalışanlarına, polislerimize iki aylik verilmelidir. Burada fariza eden polislerimiz, doktorlarımız, hemşirelerimiz çok yumruk şerait altında fariza yapmakta. Onlar da depremzede, onlar da depremden müteessir. Malatya, Türkiye’nin yeryüzü güzelce şehirlerinden birisi, Malatya’yı lütfen tecezzi etmeyin, Malatya’bile yaşamaya bitmeme edin. Kentimiz pir, kentimiz değerlerine ehil çıkmalıyız. Umum birliğiyle Malatya gelişmemiş sürede normale döner kebap ama giden Malatyalılara sesleniyorum; lütfen kentinize kavrayışsız dönün.”